The Marvelous Production of Silk
27 March 2020İpeğin Üretim Süreçleri
Mucizevi kimyası ve çok zamanlı estetik derinliği ile hanımefendilerin zarafetinin ayrılmaz parçasına dönüşen ipek tuvaller, dünya trendlerine yön veren endüstrinin özgün birer enstrümanıdır. Ne dersiniz? Bu rafine şıklığın kaynağı bir dut ağacı mı? Ondan biraz daha fazlası var. Gelin bu mucizevi yolculuğa beraber çıkalım: İpekböceği , Bombyx Mori tırtılından ipek elde edilen kelebeklere verilen adır.İpekböceği daima dut yaprağı ile beslenir. İpekböceği, kelebek evresine geçebilmek için, kendine çok ince ve life benzeyen bir dokudan koza örer, örülen bu kozalar işlenerek, ipek elde edilir. İpekböceği, böcekliklerde işlenir.. Böcekler, kelebeklerin yılda bir kez haziran sonuna doğru, yumurtlamasından sonra oluşur, yaklaşık 35 gün ömrü olan ipekböceği, bu süre içerisinde kozasını örer. Ardından kozanın içinde, krizalit biçimini alır. 20 günün sonunda, krizalitten türeyen kelebek, kozayı deler ve dışarı çıkar. 12 günün sonunda kelebek evresini tamamlayarak ölür.
Koza, üst üste yerleşmiş ipek ipliği tabakasından oluşan oyuk bir yumak şeklindedir. İpek ipliği, boruları, ipekböceğinin ağzındaki tek bir deliğe açılan, aşırı büyümüş bir salgı bezi tarafından, salgılanarak oluşur. Kozanın ağırlığı, 1.25 gr ve 2.25 gr arasında değişir, kozayı oluşturan ipek ipliklerin uzunluğu, 500 metre ile 600 metre arasında uzar.
Bazı kozalar, ipek böceği yetiştirmek amacıyla ayrılırlar, fakat kozaların büyük bir bölümü, krizalitleri öldürmek ve kozayı delip çıkmalarını önlemek amacıyla 80 derece sıcaklıkta suya atılır. Haşlama, dövme, iplik çekme ve çile yapma işlevlerinin ardından ham ipek elde edilmiş olur. Ham ipek, hem çok güzel ve parlak hem de çelik gibi dayanlıklıdır. Çok esnek bir yapıya sahiptir, ısıyı ve elektriği üretmez, çok fazla su çekme ve tutma özelliği vardır. Ham ipek boyanamaz ve ağartılamaz, çünkü bu yönde yapılan bir işlev, ipeğin dayanıklılığının kaybolmasına neden olmaktadır.
İpek iplikleri, iyi özelliklerini korumak için, sabunlu su banyosunda pişirme, temizleme ya da çapak giderme işleminden geçirilir. Temizleme işlemini, sülfüröz asitle ağartma işlemi izler. Ağırlıklarının yaklaşık % 25’ini yitiren ipliklerin bu kaybı, üstlerinin tanen maddesiyle kaplanmasıyla giderilir. İpek, madensel tuzlarla kaplanabilir, ama mali açıdan çok verimli olan bu uygulama ipek ipliklerinin niteliğini çok düşürür. Bütün bu işlemlerden sonra bükme işlemine geçilir; ipliklerin her biri önce iki kat edilerek birer birer bükülür, sonra iki iplik bir arada ve bir önceki büküme ters bir yönde bükülür. İpeğin işlenmesinden geriye bir yığın artık kalır, bu artıklardan, düşük nitelikli olmasına karşın yine de gerçek ipek yapımında kullanılan kamçıbaşı ipliği elde edilir.Kamçıbaşı yani kaba ipek artıkları, kırpıntı ipek olarak kullanılır.
Yapay ipeğin ve sentetik dokuma maddelerinin ortaya çıkmasıyla kullanımı azalan doğal ipek, sanayileşmiş ülkelerde lüks bir dokuma maddesi haline gelmiştir. Doğal ipek, Hindistan gibi ipek üreten Doğu ülkelerinde büyük çapta kullanılmaktadır. İpek, çoğunlukla, giysi, iç çamaşırı, mendil, kravat,örtü,halı, döşeme, gibi eşyalar için dokunan kumaşlarda kullanılır, aynı zamanda, kurdela, şerit yapımında ve nakış alanında da ipek tüketilir. Kaba ipek iplikleri, ipek kumaş yapımında ya da bazı krep ve satenlerde çözgü ipliği olarak kullanılır. A.B.D., Çin, Japonya, Türkiye, Almanya, İtalya ve Fransa ipek sanayisi gelişmiş başlıca ülkelerdir.
Bursa’dan dünyaya yayılan Bursa ipeği, yeniden ihtişamlı günlerine kavuşmaya hazırlanıyor. Bir zamanların koşulsuz en çok ipek üretimi ve ticaretinin yapıldığı Bursa’da dokuma tezgahları yeniden ipeğe hayat veriyor. Belediyelerin ve devlet desteğinin yanı sıra, Bursa halkının da büyük destek verdiği ipek üretimi, yeniden dünya vitrininde görücüye çıkmanın heyecanı içinde... İpek aşığı bir kent, kente aşık bir ipek, 5 asır sonra, kabuğundan çıkıyor.
İpek böceğinin mucizevi yolculuğu kim bilir belki sizin boynunuzdan süzülen ipek bir şalda belki şıklığınızla gözdolduran bir kravatta ve belki de elbisenizin ışıldayan bir detayında büyüleyici bir sona ulaşacak..
İpeğin Üretim Süreçleri
Mucizevi kimyası ve çok zamanlı estetik derinliği ile hanımefendilerin zarafetinin ayrılmaz parçasına dönüşen ipek tuvaller, dünya trendlerine yön veren endüstrinin özgün birer enstrümanıdır. Ne dersiniz? Bu rafine şıklığın kaynağı bir dut ağacı mı? Ondan biraz daha fazlası var. Gelin bu mucizevi yolculuğa beraber çıkalım: İpekböceği , Bombyx Mori tırtılından ipek elde edilen kelebeklere verilen adır.İpekböceği daima dut yaprağı ile beslenir. İpekböceği, kelebek evresine geçebilmek için, kendine çok ince ve life benzeyen bir dokudan koza örer, örülen bu kozalar işlenerek, ipek elde edilir. İpekböceği, böcekliklerde işlenir.. Böcekler, kelebeklerin yılda bir kez haziran sonuna doğru, yumurtlamasından sonra oluşur, yaklaşık 35 gün ömrü olan ipekböceği, bu süre içerisinde kozasını örer. Ardından kozanın içinde, krizalit biçimini alır. 20 günün sonunda, krizalitten türeyen kelebek, kozayı deler ve dışarı çıkar. 12 günün sonunda kelebek evresini tamamlayarak ölür.
Koza, üst üste yerleşmiş ipek ipliği tabakasından oluşan oyuk bir yumak şeklindedir. İpek ipliği, boruları, ipekböceğinin ağzındaki tek bir deliğe açılan, aşırı büyümüş bir salgı bezi tarafından, salgılanarak oluşur. Kozanın ağırlığı, 1.25 gr ve 2.25 gr arasında değişir, kozayı oluşturan ipek ipliklerin uzunluğu, 500 metre ile 600 metre arasında uzar.
Bazı kozalar, ipek böceği yetiştirmek amacıyla ayrılırlar, fakat kozaların büyük bir bölümü, krizalitleri öldürmek ve kozayı delip çıkmalarını önlemek amacıyla 80 derece sıcaklıkta suya atılır. Haşlama, dövme, iplik çekme ve çile yapma işlevlerinin ardından ham ipek elde edilmiş olur. Ham ipek, hem çok güzel ve parlak hem de çelik gibi dayanlıklıdır. Çok esnek bir yapıya sahiptir, ısıyı ve elektriği üretmez, çok fazla su çekme ve tutma özelliği vardır. Ham ipek boyanamaz ve ağartılamaz, çünkü bu yönde yapılan bir işlev, ipeğin dayanıklılığının kaybolmasına neden olmaktadır.
İpek iplikleri, iyi özelliklerini korumak için, sabunlu su banyosunda pişirme, temizleme ya da çapak giderme işleminden geçirilir. Temizleme işlemini, sülfüröz asitle ağartma işlemi izler. Ağırlıklarının yaklaşık % 25’ini yitiren ipliklerin bu kaybı, üstlerinin tanen maddesiyle kaplanmasıyla giderilir. İpek, madensel tuzlarla kaplanabilir, ama mali açıdan çok verimli olan bu uygulama ipek ipliklerinin niteliğini çok düşürür. Bütün bu işlemlerden sonra bükme işlemine geçilir; ipliklerin her biri önce iki kat edilerek birer birer bükülür, sonra iki iplik bir arada ve bir önceki büküme ters bir yönde bükülür. İpeğin işlenmesinden geriye bir yığın artık kalır, bu artıklardan, düşük nitelikli olmasına karşın yine de gerçek ipek yapımında kullanılan kamçıbaşı ipliği elde edilir.Kamçıbaşı yani kaba ipek artıkları, kırpıntı ipek olarak kullanılır.
Yapay ipeğin ve sentetik dokuma maddelerinin ortaya çıkmasıyla kullanımı azalan doğal ipek, sanayileşmiş ülkelerde lüks bir dokuma maddesi haline gelmiştir. Doğal ipek, Hindistan gibi ipek üreten Doğu ülkelerinde büyük çapta kullanılmaktadır. İpek, çoğunlukla, giysi, iç çamaşırı, mendil, kravat,örtü,halı, döşeme, gibi eşyalar için dokunan kumaşlarda kullanılır, aynı zamanda, kurdela, şerit yapımında ve nakış alanında da ipek tüketilir. Kaba ipek iplikleri, ipek kumaş yapımında ya da bazı krep ve satenlerde çözgü ipliği olarak kullanılır. A.B.D., Çin, Japonya, Türkiye, Almanya, İtalya ve Fransa ipek sanayisi gelişmiş başlıca ülkelerdir.
Bursa’dan dünyaya yayılan Bursa ipeği, yeniden ihtişamlı günlerine kavuşmaya hazırlanıyor. Bir zamanların koşulsuz en çok ipek üretimi ve ticaretinin yapıldığı Bursa’da dokuma tezgahları yeniden ipeğe hayat veriyor. Belediyelerin ve devlet desteğinin yanı sıra, Bursa halkının da büyük destek verdiği ipek üretimi, yeniden dünya vitrininde görücüye çıkmanın heyecanı içinde... İpek aşığı bir kent, kente aşık bir ipek, 5 asır sonra, kabuğundan çıkıyor.
İpek böceğinin mucizevi yolculuğu kim bilir belki sizin boynunuzdan süzülen ipek bir şalda belki şıklığınızla gözdolduran bir kravatta ve belki de elbisenizin ışıldayan bir detayında büyüleyici bir sona ulaşacak..